Premenstruel Sendrom (PMS) ve Premenstruel Disforik Bozukluk (PMDB)

Premenstruel Sendrom (PMS) ve Premenstruel Disforik Bozukluk (PMDB)

Premenstruel Sendrom (PMS)  ve Premenstruel Disforik Bozukluk (PMDB)

Sıklıkla şakası yapılıyor hatta bazı şakaları sosyal medya platformlarında viral oluyor. Kadınların özellikle bu dönemi abarttıkları söylenerek küçümseyici, yer yer seksist şakalara da denk gelindiği oluyor. Böyle örneklerin yanı sıra ilham verici şekilde olanları da yok değil. Kadınların PMS dönemlerini anlamaya ve yardımcı olmaya çalışan şirketler, iş yerleri belki de bu örneklerin sonucu. Yakın zamanda ülkemizde de regl izni veren kurumların varlığından haberdar olmak kadınlar tarafından oldukça umut verici karşılandı. Peki nedir bu Premenstruel Sendrom (PMS) ? Premensturel Disforik Bozukluk ile farkı var mı yoksa ikisi de aynı mı?

Premenstruel Sendrom (PMS)

Premenstruel sendrom (PMS) kadınlarda menstruel döngünün geç luteal döneminde memelerde şişkinlik, baş ağrısı , halsizlik ve kilo alımı gibi fiziksel ve depresif duygudurum, irritabilite, gerginlik gibi ruhsal belirtilerin ortaya çıkıp bu durumun genellikle mensturasyonun başlamasıyla ortadan kalktığı bir tablodur.

PMS belirtileri ortalama 26 yaş ile başlar ve menopoza kadar giderek artan bir seyir halini gösterir. PMS kendini ruhsal, davranışsal ve fiziksel olarak gösterir.

Depresyon, halsizlik, aşırı uyuma, çevreye karşı ilgisizlik, duygu durum dalgalanmaları, cinsel istek artışı, sinirlilik, gerginlik, dikkat azlığı, memelerin büyümesi ve hassaslaşması, vücutta ödem oluşması, 2-3 kiloya kadar kilo alımı, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, kabızlık, ishal, iştah artışı, aşırı susama, ciltte akne artışı gibi ortaya çıkar. (A.Figen Türkçapar ve M.Hakan Türkçapar, 2011, s.242)

 Adet öncesi ortaya çıkan bu belirtiler mensturasyonun (adet döngüsü)  başlamasıyla son bulur.

Premensturel Disfori Bozukluk (PMDB)

PMS’nin belirtilerinin klinik ve sosyal açıdan etkili olması durumunda Premenstruel Disfori Bozukluğu adıyla psikiyatrik rahatsızlık olarak sınıflandırılmaktadır. ( A.Figen Türkçapar ve M.Hakan Türkçapar, 2011, s.242) 

DSM-V Tanı ölçütlerine göre Depresyon Türleri içerisinde yer alan PMDB için her PMS döngüsündeki belirtileri göstermek bu bozukluğa sahip olunduğu anlamına gelmiyor. Mensturasyon öncesi (adet döngüsü öncesi) son hafta en az beş belirti bulunmalıdır. Bu belirtiler mensturasyonla birlikte iyileşmeye başlar ve sonraki hafta çok azalır, yok olur.

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Belirgin duygusal değişkenlik. (Duygudurum dalgalanmaları, kendini üzüntülü, ağlamaklı hissetme)

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Belirgin biçimde kolay kızma, öfkelenme, kişilerarası çatışmalarda artma,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Belirgin bir çökkün duygudurum, umutsuzluk, kendini küçümseyen düşünceler,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Belirgin bir bunaltı, gerginlik ve/ya da diken üzerinde ya da sinirli olma.

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Olağan etkinliklerde ilginin azalması

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Odaklanmada öznel güçlük çekme,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Uyuşukluk, kolay yorulma, içsel güçte belirgin düşüş,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Aşırı uyku uyuma ya da uykusuzluk çekme,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Bunalmışlık, denetimini yitirmişlik hissetme,

<!--[if !supportLists]-->·         <!--[endif]-->Meme şişkinliği, eklem ve kas ağrısı, kilo alma gibi bedensel etkiler.

Bu belirtilerin birlikte toplam 5 belirtiye çıkması ve klinik açıdan belirgin bir sıkıntıyla işte, okulda, toplumsal etkinliklerde ve başkalarıyla olan ilişkilerde bozulmayla gider.

DSM-V'de yer alan PMDS belirtilerinin görülme sıklığı da elde edilmiştir. Buna göre en sık görülen belirtiler sırasıyla deprese duygudurum ve umutsuzluk (?), kendini suçlama(?), afektif oynaklık (?), sinirlilik öfke (?), kolay yorulma (x), fiziksel yakınmalar (x), anksiyete (g), ilgi istek kaybı (c) olarak saptanmıştır.

(Wittchen ve ark. 2002).

            Kısacası PMS Klinik açıdan ileri ve şiddetli boyutuna PMDB demek doğru olacaktır.

PMS Nedenleri Neler?        

PMS, nedenleri olarak hala spesifik bir sonuç ortaya konmamakta, araştırmalar devam etmektedir. Ancak en belirgin nedenlerden biri GABA (Gamma Amünobütirik Asit- Temel Engelleyici Nörotransmitter) ve Serotonin olarak ileri sürülmüştür. Bir diğer  hipotez ise magnezyum eksikliği, kalsiyum fazlalığı olduğudur.  Genel kanı ise bütün hormonların etkili olduğu yönündedir. Biyolojik kökenli olduğu gibi psiko-sosyal nedenlere de bağlı şiddeti değişmektedir.

            PMS Tedavisi

            İlaç tedavisi, düzenli egzersiz, bitki çayları, kafein alımı azaltılması, PMS dönemi alkol azaltılması v.b.

            En önemlisi düzenli doktor kontrolü ile ihmal edilmemesidir.

Kadınların regl öncesi dönemdeki gösterdikleri hassasiyetin abartılmadığı aksine şiddetinin kişiden kişiye farklılık gösterdiği ortadadır. Bu süreçte hassasiyetlerinde üzerlerine gitmemek, daha anlayışlı davranmak, anlaşıldığını hissettirmek bu süreci onlar açısından daha geçilir kılma noktasında yardımcı olacaktır.

Kaynakça

Amerikan Psikaytri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı

(DSM-V), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı’ndan, çev. Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2013.

Türkçapar AF. ,Türkçapar MH. (2011) Premenstruel Sendrom ve Premenstruel Disforik Bozuklukta Tanı ve Tedavi: Bir Gözden Geçirme. Klinik Psikiyatri 2011; 14: 241-253