ÖZSEVER (NARSİSTİK) KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Nergis
ismine adını veren Narcissus’un psikanalize konu olan efsanesi hikayesi günümüzde
daha da anlam kazanır. Narcissus’a Ekho adında bir güzel kız aşık olur, ancak
Narcissus bu sevginin farkına varmaz ve karşılık vermez. Ekho bu sevgi ve
özlemle bitkin düşer ve ölür. Efsaneye göre tanrılardan Zeus Narcissus’a ceza
verir ve onu kedine aşık edecek kadar lanetler. Narcissus bir gün gölden su
içmeye çalışırken kendini görür ve kendine aşık olur, bu durum onu esir eder.
Kendini izlemek, kendi bedenini, yüzünü, yapısını hayranlıkla incelemek onun
için artık vazgeçilmezdir. Ancak bu sevgiyle bitkin döşer ve ölür. Öldükten
sonra onun saçları gibi olan çiçeğe nergis adını verirler. Bu efsane tüm
psikologların ilgisini çekmiş ve normal dışı bir davranış diye
değerlendirilmiş.
Tüm
ego odağını kendine yönelmesi durumudur narsizm. Bebekler doğduktan sonra
narsist bir yapıda olurlar, kendi istekleri, kendi amaçları uğruna çok mücadele
ederler ancak kendilerine yönelttikleri bu sevgi zamanla dış dünyaya döner ve
sevgi bölünür, eşyaya sevgi, kişiye sevgi vs. Ancak narsist kişi bunu yapamaz
ve adeta kendi kölesi olacak kadar kendine hayran olmaya başar. Kendisine
yönelik en ufak eleştiri onu karşıdakini yıkacak kadar gerebilir. American
Psikiyatri Birliği narsist kişinin özelliklerini DSM IV’te şu şekilde
açıklamıştır :
<>Büyüklenir,
başarılarıyla orantısız biçimde böbürlenir
<>Sınırsız
başarı, güç zeka, güzellik ya da yüce bir sevgi düşlemleriyle uğraşır
<>Özel
ve eşi benzeri bulunmaz hisseder ve bu yüzden böyle kişilerle arkadaşlık
kurması gerektiğine inanır
<>Her
ne isterse olması gerektiğine dair beklenti içine girer
<>Eşduyum
yapamaz ve başkalarının duygularını anlamaz, anlamak için çaba harcamaz
<>Başkalarına
saygısız davranır, kendini beğenmiş davranışlar ve tutumlar sergiler
Yukarıda
bahsedildiği gibi narsist kişi kendini herkesin üstünde görür, peki günümüzde
sizce de narsist kişilik gösterenler artmadı mı? Kendi abrası en iyi olsun,
kendisinden daha iyi konuma kimse gelmesin, sosyal medyada en yüksek takipçi ve
beğeni sayısına kendi ulaşsın gibi düşüncelere sahip olanlar arttı hatta sosyal
medyada para karşılığı takip gibi seçenekler arttı ve bu da narsizm
göstergesidir.
Asıl
önemli olan nokta burada başlıyor; insanlar neden daha fazla ilgi ister, neden
daha çok kendine yönelmeye başar, işte bunun cevabı yoksunluk hissidir. Her
bebek narsist doğar çünkü yaşamını devam ettirebilmesi buna bağlıdır ancak
sevgisini zamanla nesnelere ve diğer kişilere aktarır. Temelde bu eğitimi
alamamak, ileriki yıllarda okulda yarışılır pozisyonda olmak, komşunun çocuğu
yüksek alırken eleştiriye uğramak, iş hayatında koltuk sevdasına, para hırsına
ve kendine hayran olmak… İşte bu dağılımı iyi yapamamak narsist olmayı tetikler,
paylaşma duygusundan uzak sadece kendine odaklı, eğitim hayatında en iyi olma
yarışı, insanların eleştirileri ve aile tutumu durumu bu hale getirmektedir.
Bunu takiben sosyal medya ve beğenilme arzusu bu yangını körükler durumdadır.
Narcissus’un
hikayesinde kaybeden narcissus olmuştur çünkü gerçeğe, güzelliklere, samimiyete
sırtını dönmüştür. Biz de güzelliklere sırtımızı dönüp kendimize mi odaklandık
acaba …