İKON, İLETİŞİM VE KÜLTÜR NEWSPDR

İKON, İLETİŞİM VE KÜLTÜR

İletişim, tüm canlıların birbirleriyle anlaşmak için kullandıkları doğal ya da doğal olmayan yollardan oluşur. Tarihin ilk günlerinden bu yana insanlar duygularını, düşüncelerini ve gördüklerini zihinlerinden çıkarıp herhangi bir yüzey üzerine aktarma girişiminde bulunmuşlardır.

Göstergeler günümüzde temsil ettikleri gerçeklerinden çok daha fazla ilgi çekmektedirler. Çevresi simgeler, imgeler ve değişik türde göstergelerle çevrilmiş olan insan, onlara hep bir anlam yüklemiş ve iletişim amacıyla kullanmıştır.

Göstergebilim kapsamında ele alınan ikon kavramı, gösterilenin benzeri ya da kopyası olarak tanımlanmıştır. Kültür ise, tarihsel gelişim sürecinde toplumların tüm maddi manevi değerleri ile bu değerlerin sonraki nesillere aktarımı için kullanılan araçların bütünü olarak tarif edilmiştir. Malcom Barnard “Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür” adlı kitabında, kültürü; “İnsan tarafından üretilen ya da ortaya koyulan işlevsel ya da iletişimsel amaca sahip görülebilen her şey” olarak ifade etmiştir. Bu bağlamda, her gösterge belli bir iletişim amacıyla üretilir ve belli bir dizge içinde anlam kazanır.

Göstergelerin ve imgelerin iletişimde bulunma yolları ile onların kullanımlarına egemen olan kurallar üzerinde durulması gereken alanlardır. İlk sorgulanması gereken şey, anlamın ne olduğundan çok nasıl yaratıldığıdır.

Her algılama ve yorumlama süreci, en az bir gösterge, gönderen ve gönderilen oluşmaktadır. Gösterilenin yorumcu tarafından algılama sürecinde benzer kodları kullanarak analiz yapan kişiler, aynı kültürel topluluğa ait bireyler olarak kabul edilmektedir. Ancak, bir bildiriyi taşıması için oluşturulan ikonlar, yorumlama süreçleri birbirine ne kadar benzer olursa olsun, aynı kültüre mensup olan kişiler tarafından bile büyük ölçüde farklı biçimlerde algılayabilmektedir. Paul Martin Lester (2000) göre, “anlam herhangi bir göstergenin arkasındadır ve öğrenilmek zorundadır.”

Bu bağlamda, sadece toplumların değil, o topluma ait kişilerin de kendi zihinsel kültürünü geliştirmiş olması, günümüzde herhangi bir bildiri için oluşturulmuş ikon tasarımının ilettiği anlamsal bütünlüğünü bozmak ile birlikte, aynı kültür yapısına ait olma yargısına bakmaksızın iletilmek istenilen mesajın öğretilme gereksinimi olduğu kanısına varılabilir.

Değişen dünyanın gelişen teknolojisinde toplumlar giderek artan biçimde görsel iletişimin ve görsel kültürün egemenliğindedir. Göstergeler günümüzde orijinallerinden daha ilginç hale gelmiştir. Bu göstergelerin ve anlamlarının incelenmesi gerekliliği göstergebilimin doğmasına neden olmuştur. Göstergebilimin en önemli alanı, kuşkusuz, ‘anlamlama’ dır.

Birçok insan için artık dünyayı anlama ve anlamlama süreçlerini sözcüklerle değil, görüntüleri okuyarak gerçekleştirmektedir. Haliyle aynı kültürel unsurlara sahip olsalar da, kendi öz kültürlerini de geliştirmeye yönelmişlerdir. İnsan, tüm göstergeleri, kendi kültürel dünyası içinde anlamlandırır ve onları şu ya da bu şekilde kullanır.

Eco’ya (1982) göre gösterge bir şeyin yerine geçtiğinde o şeyin gerçekte var olması önemli değildir. Eco, “gösteren-gösterilen” ikilisi yerine, “anlatım-içerik” ikilisini getirmiştir ve göstergeyi bir şeyin yerini anlamlı olarak alan her şey olarak tanımlamıştır. Anlatım ve içerik arasındaki bağıntı kültürel olgulara dayalıdır, kodlanmıştır.

Modern toplumun bireyi, kendine artık yeni bir kültürü okumayı ve anlamayı öğrenme yeteneğini de eklemiştir.

Başarılı bir iletişim, başarılı ikonların kültürlere yerleştirilmeleri, başarılı görsel ve semboller devrini yaşamakta olan dünyamızda göstergebilim gün geçtikçe daha da önemi arttırmaktadır. Bu durumda, bizleri kuşatmış olan göstergelerin değişen ve gelişen kültür yapılarına göre uyarlanmasının önemi ortaya çıkmaktadır.

Bu değişim sürecinde tasarımcı, toplumun ya da kültürün gereksinimlerini karşılamak için yeni kodlar geliştirmeli ve bu kodların iletilmesi için var olan iletişim kanallarını doğru kullanmalıdır. Kültürün kendi varoluşu ve biçimi de bu kodların ve göstergelerin kullanımına bağlıdır.