İKİNCİL TRAVMA NEWSPDR

İKİNCİL TRAVMA

Son zamanlarda kendinizi;

*Yorgun

*Hayata karşı isteksiz

*Belirgin bir enerji düşüklüğü hali

*Bedende kasılma hali

*Geçmiş travmatik anıları düşünürken buluyor musunuz?

Cevabınız evetse “ikincil travma” yaşıyor olabilirsiniz. Peki nedir bu ikincil travma durumu?

Kötü ve çarpıcı bir anı yaşamak, deprem, sel gibi doğal afetlere maruz kalmak kişide travmaya sebep olabilir. Ancak travmatik duruma doğrudan maruz kalmayan ve olaya şahit olan ya da sosyal medya aracılığıyla olayı izleyen kişilerde duygu durumu değişikliği gözlenmektedir. İşte buna ikincil travma diyoruz. Olayı direkt yaşamasak da gördüklerimiz ve duyduklarımız beynimizdeki ayna nöronlar tarafından zihnimize yaşatılır. Bunun sonucunda da olayı yaşamamış dahi olsak, olayı birincil yaşayan kişilerin travmatik davranışlarına benzer davranışlar sergilemeye başlayabiliriz. Bunun en belirgin belirtileri de yukarda bahsettiğim şekilde olmaktadır.

Yakın zamanda yaşadığımız deprem, ülkemizin bazı bölgelerinde hakim olan sel felaketleri ve dünyada süren savaşları takip etmek, videoları izlemek ve bunun üzerine konuşmak bazı bireylerde ikincil travmayı tetikleyebiliyor.

Özellikle çocukların da olduğu ortamlarda bu konuları konuşmak, tv’de haberleri takip etmek, sosyal medyadaki paylaşımları çocukların yanında açmak çocuklarda, yetişkinlerden daha fazla olumsuz duygu ve davranışlara sebep olmaktadır. Çünkü çocukların stres ve gerginlikle başa çıkma becerileri yetişkinlere oranla oldukça düşüktür. Çocuklardaki belirtiler yukarıda değindiklerime ek olarak;

*Gece korkuları

*Kırılganlık ve hayata karşı negatif bakış

*Kabus görme

*Kekemelik

*Öfke nöbetleri

*Tırnak yeme

*Küçük yaşlarda alt ıslatma şeklinde ortaya çıkabilmektedir.

Yetişkin olsun ya da olmasın bazı kişiler ikincil travmaya daha yatkındırlar. Bu kişilerin genel özellikleri şöyledir;

*Çok hassas yapıya sahip insanlar

*Benzer travmatik geçmişi olanlar

*İzlediği ya da duyduğu travmatik olayı araştırıp derinlemesine öğrenenler

*Stresle başa çıkma becerisi zayıf olanlar

*Bebeklik ve çocukluk çağından dönemsel gereksinimleri karşılanmamış bireyler (güven, aidiyet vb.)

İkincil travmalarda tedavi ve sağaltım genelde psikoterapi ile mümkün olmaktadır. Kabul kararlılık terapisi, EMDR terapi gibi teknikler bu tip travmayı azaltmada etkili olmaktadır ancak terapi seçeneğinden önce atılabilecek en önemli adım travmayı oluşturabilecek görsel işitsel uyaranlardan kaçınmaktır. Tv, sosyal medya ya da kulaktan dolma bilgilerden uzak durarak kendinizi ve çocukları bu tip travmadan uzak tutabilirsiniz.

Kendimizi tanıyarak oluşturacağımız davranış şekillerimiz hem bizi hem de çocukları korumak adına atacağımız en güçlü adım olacaktır.