ÇOCUKLAR VE YAS SÜRECİ NEWSPDR

ÇOCUKLAR VE YAS SÜRECİ

Yas, sevilen bir kişinin ölümü sonrası ondan yoksun kalma durumunda yaşanan duyguların dışa durumudur. Yani yas bir yakının kaybı sonrası kişinin gösterdiği fiziksel, bilişsel, duygusal ve davranışsal tepkilere verilen addır. Ayrıca sevilen bir hayvanın kaybı veya bir nesnenin kaybı da yas sürecine dahil edilir. Yas hemen her insanda görülmekle beraber her kişide farklı boyutlarda görülür. Kültürden kültüre yas süreci farklılık da gösterebilir. Bazı Çocuklarda 5 ve 6 yaşlarında bazılarında ise 7 ve 8 yaşlarında ölen kişinin geri geleceği düşüncesi oluşmaktadır. Bu çocuklar yaşanılan kayıp için “ne zaman gelecek”, uyuyup uyanırsak gelecek mi” türü sorular gelebilir. Bu tür sorulara “uzun bir yolculuğa çıktı, O artık bir melek oldu oldu” türü cevaplardan kaçınılmalıdır. Bu tür cevaplar çocukta ölen kişinin geri geleceği düşüncesi oluşturabilir. Yas süreci çocuğa doğru ve somutlaştırılarak anlatılmalıdır. Ölüm sonrası ölen kişinin bir daha gelmeyeceği ifade edilmelidir. Bu açıklamaları ebeveynleri yaşıyorsa onlar açıklamalı yok ise de çocuğun güven duyduğu biri yapmalıdır. Yas sürecinde çocukla konuşurken bir uzmandan destek alınabilir. Çünkü yas sürecinde bazen çocuklar ihmal edilir yada yas sürecinin çocuğa anlatılması konusunda bazı ebeveynlerde bilgi eksikliği olabilir.

Yas sürecinde çocuğun ebeveynlerinin yada bakım veren kişilerin yas sürecini nasıl geçirdikleri çocuğu doğrudan etkileyecektir. Yani yas süreci ne kadar sağlıklı yaşanırsa çocuk da o kadar sağlıklı atlatacaktır. Sağlıklı yas demek ölen kişinin yasında üzülmemek yada ağlamamak değildir. Yine toplumda yas sürecinde yanlış yapılan bazı süreçler bulunmaktadır. Bunlar: Ben acı çekmemeliyim, güçlü durmalıyım ben güçlü olmasam ailem dağılır, benim ağladığımı görenler beni ayıplar gibi yanlış düşünceler bulunmaktadır. Bu yanlış düşünce yerine doğrusu bu düşünceler olmalıdır. Güçlü olmak acı çekmemek, üzülmemek anlamına gelmez, üzüntü aile fertleriyle birlikte yaşayarak acı hafifler. Unutulmamalıdır ki ölen kişinin arkasından üzülmek, ağlamak ve acı çekmenin normal olduğudur.

Yas sürecinde bazı çocuklar çok soru sorabilir. Bu sorulara somut, anlaşılır ve net cevaplar verilmelidir. Soyut kavramlardan mutlaka kaçınılmalıdır. Yas sürecinde yakın kişilerin çocuğa karşı yasın sanki hiç yaşanmadığı davranışlarından kaçınılmalıdır. Yas sürecinde çocuğun cenaze törenine katılması bireysel özeliklere göre değişse de çoğu uzman 7 ve 8 yaşından itibaren çocuğun cenaze törenine katılmasının hayatın temel gerçeklerinden birini öğrenmeleri açısından faydalı olunabileceğini belirmiştir. İlerde çocuk suçluluk duygusu da yaşamaması için bu önerilmektedir. Ancak çocuğun sözel veya bedensel olarak cenaze törenine katılmak istemediğini belirtmesi durumunda çocuğu zorlamak yanlış bir tutum olacaktır. Çocuklarda mezarlık ziyareti çocuğun hazırbulunuşluluğuna göre değişmekte ise de ilkokullarda mezarlık ziyareti çocuklar ile birlikte yapılabilir.

Mehmet Arslan

Merhabalar ben Uzman Psikolojik Danışman Mehmet Arslan. Lisans eğitimimi Çukurova Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberlik bölümünde tamamladım. Daha sonra Gaziantep üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberlik alanında yüksek lisans yaptım. Halen Milli Eğitime bağlı Okul Psikolojik danışmanı olarak Diyarbakır'da görev yapmaktayım.