![]() |
Tweet | Tarih: 21-02-2017 23:20 |
Zihinsel engel
Türkiye’de çeşitli nedenlerden dolayı zihinsel yetersizliği bulunan bireyler günlük yaşama adapte olma konusunda oldukça zor dönemler yaşıyor. Onlar bu dönemleri yaşarken toplum zorlukları uç noktalara taşıyor ve yetersizlik engele dönüştükçe farklılığı bulunan bireylerimiz kendi içerisine kapanıyor. Fakat durumlar bazen farklı olabiliyor, zamanında tanı ile önlem alınırsa zihinsel gelişimi olumsuz etkileyen sorunlar ortadan kaldırılabiliyor. Önlenebilse de, önlenilemese de anlamak ve tanımak gerekiyor. Bilinçli davranışlar sergilemek bazen hayat kurtarıyor.
Zihinsel Engel nedir?
Bireyin, normal gelişim gösteren bireylere göre zihinsel yetersizliğe sahip olması durumudur. Bu bağlamda bedensel, bilişsel ve davranışsal yetersizlik görülebilmektedir. Prenatal, perinatal ve postnatal gelişim dönemlerinde meydana gelmektedir. Kalıtsal ya da çevresel faktörler ile oluştuğu bilinmektedir.
Prenatal Dönem
Bu dönemde zihinsel engel daha çok biyokimyasal hastalıklar-beyin ile ilgili problemler, genetik nedenler ve çevresel faktörler ile oluşmaktadır.
Biyokimyasal hastalıklar ve beyin ile ilgili problemler içerisinde Galaktosemia, mikrosefali, hidrosefali ve fenilketonüri yer almaktadır.
Down Sendromu prenatal dönemde oluşan kromozomal bir bozukluktur. Nasıl tedavi edileceği hakkında kaygı yaşanmamalıdır, farklılığı kabullenip bilinçlenmek gerekmektedir. Onlar için hayatı zorlaştırmak yerine, yaşanılabilir alanlara dönüştürmek fayda sağlayacaktır. Şayet farklı olmaları hasta oldukları anlamına gelmemektedir.
Down sendromu oluşumunda anne yaşının etkisi bilinmektedir. Bu bağlamda Yararbaş ve Ilgın-Ruhi (2006) “ileri yaş gebeliği Down sendromunun doğum öncesi tanısı için tek başına yeterli bir endikasyon olup, genel olarak 35 yaş ve üstü ileri yaş olarak kabul edilmektedir.” İfadelerini kullanmıştır. Down Sendromlu bireylerde; yuvarlak yüz, büyük dil, badem göz, kısa uzuvlar ve ayak baş parmağı ile diğer parmak arasında boşluk bulunması gibi fiziksel özellikler gözlenmektedir. Çeşitli down sendromu türleri bulunmaktadır. Bunlar arasında Trizonomi, Mozaik, translokayson, Klinefelter Sendromu ve Turner Sendromu yer almaktadır.
Çevresel nedenler arasında bilinçsiz davranışlar yer almaktadır ve bu davranışlar gelişim açısından önemli bir yer tutmaktadır. Kan uyuşmazlığı, gereksiz ilaç kullanımı, alkol ve türevi madde kullanımı, X-RAY ışınlarına maruz kalma ve bebeğin anne karnında oksijensiz kalması gibi durumlar zihinsel engelin oluşmasına neden olmaktadır.
Perinatal Dönem
Bu dönemde bilinçsiz sağlık personeli travmalara yol açabilmektedir. Zor doğum, anoksia, yanlış vakum kullanımı, kordon dolanması, bebeği yere düşürme ve enfeksiyonlar perinatal dönemde zihinsel engele yol açan faktörler arasında yer almaktadır.
Postnatal Dönem
Postnatal döneme kadar herhangi bir sorun ile karşılaşmayan bebek, bu dönemde çeşitli nedenlerden dolayı zihinsel yetersizliğe sahip olabilmektedir. Menenjit, zatürre ve çeşitli hastalıklar bebekte zihinsel engele yol açabilmektedir. Birey travmalar, kazalar ya da sinir sistemine zarar veren olaylar yaşarsa bu durumda da beyin zarar görebilmektedir.
IQ sınıflandırmasını aşağıdaki gibi belirtmiştir.
Psikolojik Sınıflandırma |
Eğitsel Sınıflandırma |
||
Zekâ Bölümü (IQ) Puanı |
Zekâ Bölümü (IQ) Puanı |
||
Hafif |
55–70 |
Eğitilebilir |
50–75 |
Orta |
40–55 |
Öğretilebilir |
25–50 |
Ağır |
25–40 |
Ağır |
0–25 |
Çok ağır |
0–25 |
|
|
(Kaynak: MEB. Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı 1991,8)
OSMAN AZAD KAZAN
NEWSPDR Genel Yayın Yönetmeni